Οι σύζυγοι έχουν υποχρέωση παροχής διατροφής των ανήλικων παιδιών τους, η οποία κατ΄αναλογία είναι η ίδια με την υποχρέωση συνεισφορά τους στις οικογενειακές ανάγκες, υπό καθεστώς έγγαμης συμβίωσης. (άρθ. 1486, 1487 Α.Κ). Η διατροφή αυτή των παιδιών συμπεριλαμβάνεται στις οικογενειακές ανάγκες.
Το ανήλικο τέκνο και αν ακόμη έχει περιουσία έχει δικαίωμα διατροφής από τους γονείς του, εφόσον τα εισοδήματα της περιουσίας του ή το προϊόν της εργασίας του δεν αρκούν για τη διατροφή του. Θα πρέπει το ανήλικο να μην μπορεί να διαθρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία άλλη κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές συνθήκες, ενόψει και των τυχόν αναγκών της εκπαίδευσής του.
Ο γονέας δεν μπορεί να προβάλλει την ένσταση διακινδύνευσης της δικής του διατροφής, εκτός και αν το ανήλικο μπορεί να στραφεί εναντίον άλλου υπόχρεου διατροφής ή αν μπορεί να διατραφεί από την περιουσία του. Τα ενήλικα παιδιά και αυτά έχουν δικαίωμα διατροφής υπό ορισμένες προϋποθέσεις, που ορίζει ο Αστικός Κώδικας. Στη πράξη, συνήθως, η σύζυγος που στις περισσότερες φορές έχει μαζί της και φροντίζει τα ανήλικα παιδιά, δικαιούται ως εκ των πραγμάτων, έχουσα την επιμέλειά τους, ως εκπρόσωπός τους, να ζητήσει από το δικαστήριο την αποκλειστική επιμέλεια και διατροφή για αυτά.
Ως προς την προστασία της διατροφής εν διαστάσει συζύγου και ανήλικων παιδιών ο νόμος παρέχει μεγάλη προστασία, όπως και γενικά στις περιπτώσεις διατροφής εκ του νόμου. Πέραν της συνήθους δικαστικής προστασίας με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων επιδίκασης προσωρινής διατροφής και μετέπειτα άσκησης κύριας αγωγής οριστικής διατροφής στο αρμόδιο κατά τόπο Μονομελές Πρωτοδικείο, ο νόμος παρέχει επιπρόσθετα προστασία με ειδικές διατάξεις.
Ειδικότερα:
Η αξίωση διατροφής είναι ακατάσχετη (άρθ. 982 παρ. 2 περιπτ. γ, 729 παρ. 3 Κ.ΠολΔ΄), ανεπίδεκτη συμψηφισμού (άρθ. 451 Α.Κ. “δεν επιτρέπεται συμψηφισμός κατά ακατάσχετης απαίτησης”), είναι ανεκχώρητη (άρθ. 464 Α.Κ. “απαιτήσεις ακατάσχετες είναι ανεκχώρητες”.)
Η παράβαση της υποχρέωσης διατροφής συνιστά λόγο ανάκλησης δωρεάς (άρθ. 505 AK "Ο δωρητής έχει το δικαίωμα να ανακαλέσει τη δωρεά, αν ο δωρεοδόχος φάνηκε με βαρύ του παράπτωμα αχάριστος απέναντι στο δωρητή ή στο σύζυγο ή σε στενό συγγενή του και ιδίως αν αθέτησε την υποχρέωσή του να διαθρέψει το δωρητή").
Δυνατόν η παράλειψη καταβολής διατροφής να αποτελέσει λόγο διαζυγίου (1439 παρ. 1 Α.Κ.) και λόγο αποκλήρωσης υποχρέου (άρθ. 1840 αριθ. 4, "4. Ο διαθέτης μπορεί να αποκληρώσει τον κατιόντα αν: αθέτησε κακόβουλα την υποχρέωση που είχε από το νόμο να διατρέφει το διαθέτη," 1841 Α.Κ. Λόγοι υπέρ του κατιόντος), να γεννήσει δικαίωμα λύσης υιοθεσίας ενηλίκου (άρθ. 1588 Α.Κ.). Μπορεί υπό προϋποθέσεις επίσης να στηρίξει αξιώσεις για αποζημίωση από αδικοπραξία (άρθ. 914, και 932 Α.Κ.) και αξίωση ικανοποίησης γιά ηθική βλάβη, λόγω προσβολής της προσωπικότητας (άρθ. 59 Α.Κ.) του δικαιούχου διατροφής.
Η αξίωση διατροφής απολαμβάνει δικονομικών προνομίων (άρθ. 173 περ. 4 Κ.Πολ.Δ. προκαταβολή της δικαστικής δαπάνης από τον υπόχρεο " 4. Σε δίκες διατροφής, όποιος έχει υποχρέωση σύμφωνα με το νόμο ή με δικαιοπραξία να δώσει διατροφή, προκαταβάλλει και τα, κατά την κρίση του δικαστή, έξοδα και τέλη του ενάγοντος, έως το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ.")
Περιπτώσεις
α) άρθ 908 παρ. 1 περιπτ. β' Κ.Πολ.Δ. περί δυνητικής ή κατ΄ άρθ. 910 αριθ. 4 Κ.Πολ.Δ. υποχρεωτικής προσωρινής εκτελεστότητας " Το δικαστήριο είναι υποχρεωμένο να κηρύξει την απόφαση προσωρινά εκτελεστή : ..... 4) σε απαίτηση διατροφής από οποιαδήποτε αιτία και σε απαίτηση από καθυστερούμενους μισθούς, και στις δύο περιπτώσεις μόνο για το χρόνο μετά την άσκηση της αγωγής και για τρεις μήνες πριν από αυτήν.",
β) άρθ. 982 περιπτ. 1δ' ΚΠολΔ. κατάσχεση μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών μέχρι το μισό - " Αρθρο 982.- ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΡΙΤΟΥ- 2. Εξαιρούνται από την κατάσχεση ....
δ) απαιτήσεις μισθών,συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών, εκτός αν πρόκειται να ικανοποιηθεί απαίτηση για διατροφή που στηρίζεται στο νόμο ή σε διάταξη τελευταίας βούλησης ή για συνεισφορά στις ανάγκες της οικογένειας, οπότε επιτρέπεται να γίνει κατάσχεση έως το μισό, αφού ληφθούν υπόψη τα ποσά που εισπράττει ο υπόχρεος, το μέγεθος των υποχρεώσεων που του δημιουργεί ο γάμος του για αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών και ο αριθμός των δικαιούχων.)
Επίσης η αξίωση διατροφής προστατεύεται και από το ποινικό δίκαιο (άρθ. 358, Π.Κ. ) σε περίπτωση κακόβουλης παραβίασης της υποχρέωσης διατροφής, που αναγνωρίστηκε δικαστικά, οριστικά ή προσωρινά και ο δικαιούχος υπέστη στερήσεις ή αναγκάστηκε να δεχθεί βοήθεια άλλων. "Όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής που του την έχει επιβάλλει ο νόμος και έχει αναγνωρίσει, έστω και προσωρινά, το δικαστήριο, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχτεί βοήθεια άλλων, τιμωρείται με Φυλάκιση μέχρι ενός έτους.". Επίσης άρθρα 312, 306 Π.Κ.
Οι ημεδαπές και αλλοδαπές δικαστικές αποφάσεις, που επιδικάζουν διατροφή εκτελούνται μέσω διακρατικών και διεθνών συμβάσεων. Για θέματα διατροφής και για την υλοποίηση των σχετικών αποφάσεων ορίζει τι ισχύει ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 4/2009 του Συμβουλίου της 18-12-2008 "για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων και τη συνεργασία σε θέματα υποχρεώσεων διατροφής".
Συντομογραφίες: Α.Κ. = Αστικός Κώδικας, Π.Κ. = Ποινικός Κώδικας, Κ.Πολ.Δ. = Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας
* Δημοσιεύτηκε 9/9/2013 στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας
No comments:
Post a Comment