ΚΥΠΡΟΣ: ΘΕΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ - ΓΟΝΕΑ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ή ΔΙΑΖΕΥΓΜΕΝΟΙ

ΘΕΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ - ΓΟΝΕΑ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΔΙΑΣΤΑΣΗ Ή ΔΙΑΖΕΥΓΜΕΝΟΙ 

Λευκωσία, Ιούλιος 2012 Λήδα ΚουρσουμπαΕπίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού

Συστάσεις / Εισηγήσεις της Επιτρόπου

Ενόψει των πιο πάνω η Επίτροπος προβαίνει στις ακόλουθες συστάσεις και εισηγήσεις:

    I.          Την τροποποίηση του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου του 1990 εώς 1998 και εκσυγχρονισμό των τηρούμενων διαδικασιών και πρακτικών των ΥΚΕ σε ότι αφορά τα θέματα Γονικής Μέριμνας, με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται:

1.            η ταχεία εκδίκαση υποθέσεων,

2.            η υποχρεωτική συμμόρφωση των γονέων για την εφαρμογή των διαταγμάτων με το διορισμό Λειτουργού Κοινωνικών Υπηρεσιών υπεύθυνου για την τήρηση και παρακολούθηση της εφαρμογής σχετικών διαταγμάτων με αρμοδιότητα ενημέρωσης του Δικαστηρίου για την πρόοδο ή όχι της κάθε περίπτωσης,

3.            η υποχρεωτική συμμετοχή των μελών της οικογένειας σε θεραπευτικά ή/ και εκπαιδευτικά προγράμματα, και

4.            η  διατμηματική συνεργασία, ειδικότερα μεταξύ των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, τόσο στη φάση αξιολόγησης όσο και στον χειρισμό των περιπτώσεων.

ΙΙ.    Οι ΥΚΕ θα πρέπει να εξετάσουν τους τρόπους με τους οποίους διασφαλίζεται η παροχή και διαθεσιμότητα προγραμμάτων στήριξης, εκμάθησης και ανάπτυξης γονεϊκών δεξιοτήτων και προληπτικών προγραμμάτων για νεαρά ζευγάρια.  Μέσα από την εκπόνηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων και διαλέξεων θα πρέπει να διασφαλιστεί ο έγκαιρος εντοπισμός,  από τους αρμόδιους λειτουργούς, των οικογενειών που αντιμετωπίζουν το Σύνδρομο Γονεϊκής Αποξένωσης, ώστε να γίνει έγκαιρη πρόληψη.

ΙΙΙ.   Οι Λειτουργοί Ευημερίας που ασχολούνται με περιπτώσεις Γονικής Μέριμνας θα πρέπει να τυγχάνουν συνεχούς ενδουπηρεσιακής επιμόρφωσης και εκπαίδευσης για τα θέματα τα οποία χειρίζονται ώστε, από τη μια, να επιδεικνύουν επάρκεια στο ρόλο τους και να μην αμφισβητείται ο επαγγελματισμός τους και, από την άλλη, να είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τις σύγχρονες εξελίξεις στο θέμα και τις διαδικασίες υποβολής εισηγήσεων προς το Δικαστήριο.

          I.   Οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και, ειδικότερα, οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων καλούνται να εξετάσουν, στα πλαίσια της απαραίτητης διατμηματικής συνεργασίας, τους τρόπους με τους οποίους διασφαλίζεται η ενεργός εμπλοκή τους τόσο στο στάδιο της αξιολόγησης όσο και της θεραπευτικής παρέμβασης προς την οικογένεια γενικά και το παιδί πιο ειδικά.

         II.   Σε δικαστικές διαδικασίες υποθέσεων Γονικής Μέριμνας, κατά τις οποίες ο αρμόδιος Λειτουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών διαπιστώνει σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στο παιδί και τους γονείς του ή τα πρόσωπα που έχουν τη γονική του ευθύνη, θα πρέπει να προβαίνει σε εισήγηση προς το Δικαστήριο για χρήση του άρθρου 4 (1), εδάφια (ζ) και (η) του περί Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Νόμου του 2007 [Ν.74(Ι)/2007], σύμφωνα με το οποίο: «Προς επίτευξη των σκοπών του άρθρου 3, οι αρμοδιότητες του Επιτρόπου περιλαμβάνουν: …(ζ) την υποβολή αιτήσεων, εκ μέρους οποιουδήποτε παιδιού, για διορισμό ειδικού αντιπροσώπου σε δικαστικές διαδικασίες που το επηρεάζουν, όπου ο νόμος ή το δικαστήριο ήθελαν αποκλείσει τα πρόσωπα που έχουν τη γονική ευθύνη από του να αντιπροσωπεύουν το παιδί, ως αποτέλεσμα σύγκρουσης συμφερόντων με το τελευταίο, (η) την εκπροσώπηση των παιδιών και των συμφερόντων τους σε διαδικασίες που επηρεάζουν τα παιδιά, όπου τούτο προβλέπεται από νόμο, και σε δικαστικές διαδικασίες, στις οποίες θα μπορεί να διορίζεται ως αντιπρόσωπος του παιδιού από το δικαστήριο». Η διασφάλιση της νομικής εκπροσώπησης παιδιού από τον Επίτροπο στις περιπτώσεις αυτές, συνιστά εφαρμογή του άρθρου 9 της  Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Άσκηση των Δικαιωμάτων του Παιδιού, την οποία η Κύπρος επικύρωσε, μετά την ψήφιση του Νόμου 23(ΙΙΙ)/2005[1], και συνάδει απόλυτα με τη νομολογία της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού σχετικά με το άρθρο 12 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία αναφέρει: «The Committee recommends that States parties ensure, through legislation, regulation and policy directives, that the child´s views are solicited and considered, including decisions regarding placement in foster care or homes [...]».[2]

Εν κατακλείδι και ενόψει των πιο πάνω Συμπερασμάτων και Συστάσεων/Εισηγήσεων, η Επίτροπος θεωρεί επιβεβλημένη ανάγκη την προώθηση για ψήφιση του νομοσχεδίου αναφορικά με τη  Διαμεσολάβηση σε Οικογενειακές Υποθέσεις που εκκρεμεί για αρκετά χρόνια ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών. Η νομοθετική ρύθμιση του θεσμού της Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Υποθέσεις μπορεί και θα πρέπει να συμβάλει στην πρόληψη πολλών προβλημάτων που οδηγούν στην παθογένεια του συστήματος που πραγματεύεται η παρούσα Θέση.

Στη βάση όσων έχουν αναλυθεί πιο πάνω, η Επίτροπος καλεί όλες τις εμπλεκόμενες Αρχές όπως προβούν στις απαραίτητες ενέργειες ώστε ο χειρισμός πολύπλοκων υποθέσεων που αφορούν παιδιά, οι οποίες χρήζουν σφαιρικής διυπηρεσιακής αντιμετώπισης από διάφορες Υπηρεσίες, η καθεμιά στα πλαίσια των δικών της αρμοδιοτήτων, να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζονται πλήρως τα δικαιώματα των παιδιών.

Για το λόγο αυτό η παρούσα Θέση διαβιβάζεται στην Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και τον Υπουργό Υγείας, καθώς και τη Διευθύντρια των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, το Διευθυντή Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και τη Βοηθό Διευθύντρια Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων.  Ταυτόχρονα, ενόψει της καταληκτικής Σύστασης/Εισήγησης, η παρούσα Θέση κοινοποιείται στον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων καθώς και τον Πρόεδρο Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών. Για σκοπούς ενημέρωσης η παρούσα Θέση κοινοποιείται στον Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου και στους Προέδρους Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας- Αμμοχώστου και Πάφου[3].

---

[1] Ο περί της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Άσκηση των Δικαιωμάτων του Παιδιού (Κυρωτικός) Νόμος του 2005 [23(ΙΙΙ)/2005]

[2] Committee on the Rights of the Child (2009) General Comment No. 12 (2009)Q. The right of the child to be heard (CRC/C/GC/12  1 July 2009), παράγρ. 54

[3] Η παρούσα Θέση βρίσκεται αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού WWW.childcom.org.cy στο σύνδεσμο «Επίσημες Θέσεις της Επιτρόπου».

Ολόκληρη την αναφορά και τις συστάσεις και για το τί επικρατεί στην Κύπρο, οταν η Πολιτεία δεν "αδιαφορεί" για τα κοινωνικά προβλήματα και ιδιαιτέρως για τα προβλήματα που αφορούν την Οικογένεια θα τον βρείτε εδώ: http://www.childcom.org.cy/ccr/ccr.nsf/All/E604F381E9D1AED0C2257A4500363EBF?OpenDocument